Pompelmoes en het effect op medicatie.
Pompelmoes & medicatie
Hoe beïnvloedt pompelmoes de afbraak van medicijnen?
Pompelmoes of grapefruit bevat stoffen (furanocoumarines) die in de darm het enzym CYP3A4 blokkeren. Dit enzym helpt normaal bij het afbreken van bepaalde medicijnen. Door de blokkade wordt het medicijn minder afgebroken, en komt daardoor meer van het geneesmiddel in de bloedbaan terecht. Het effect kan sterk zijn: één glas pompelmoessap of een hele vrucht kan de enzymwerking al uren tot dagen verminderen. Het resultaat is dat de medicijnspiegel hoger wordt dan bedoeld, met mogelijke overdoseringseffecten tot gevolg. In zeldzame gevallen kan grapefruit juist het omgekeerde doen: bij sommige middelen vermindert het de opname via transporteiwitten, waardoor het medicijn minder effectief wordt, bijvoorbeeld bij het allergiemedicijn fexofenadine.
Welke medicijnklassen worden het meest beïnvloed?
Verschillende groepen medicijnen kunnen interageren met pompelmoes. Enkele bekende voorbeelden:
- Cholesterolverlagers (statines) – met name simvastatine, atorvastatine en lovastatine.
- Bloeddrukmedicatie – vooral bepaalde calciumkanaalblokkers zoals nifedipine en felodipine.
- Hartritmemedicatie – bijvoorbeeld amiodaron en dronedaron (gebruikt bij ritmestoornissen).
- Immuunsuppressiva – zoals ciclosporine en tacrolimus (tegen orgaanafstoting).
- Angstremmers en kalmeringsmiddelen – bijvoorbeeld buspiron en midazolam.
- Corticosteroïden voor darmziekten – zoals budesonide.
- Antihistaminica (allergiemedicatie) – zoals fexofenadine (Allegra).
Mogelijke gezondheidsgevolgen van de interactie
Omdat pompelmoes de afbraak remt, kunnen hogere bloedspiegels van het medicijn optreden. Dit vergroot de kans op bijwerkingen of zelfs toxische effecten. Voorbeelden: een te hoge dosis statine kan ernstige spierschade en leverproblemen veroorzaken, wat kan leiden tot nierfalen. Bij bloeddrukverlagers kan een overdosis-effect leiden tot duizeligheid, flauwvallen of gevaarlijk lage bloeddruk. Bij bepaalde hartmedicijnen en antihistaminica bestaat risico op hartritmestoornissen. Kalmeringsmiddelen in combinatie met pompelmoes kunnen extra sufheid of ademhalingsproblemen geven. Daartegenover staat dat als pompelmoes juist de opname vermindert (zoals bij fexofenadine), het medicijn minder effectief kan zijn – je klachten worden dan minder goed behandeld. Vooral oudere patiënten zijn kwetsbaar, omdat zij vaker meerdere medicijnen gebruiken en gevoeliger zijn voor bijwerkingen.
Advies voor patiënten
Gebruik je medicatie en eet of drink je graag pompelmoes? Wees voorzichtig:
- Check de bijsluiter. Staat er een waarschuwing voor pompelmoes, neem die dan serieus.
- Overleg met je arts of apotheker. Zij kunnen aangeven of jouw medicijn interacteert en wat je het beste kunt doen. In sommige gevallen is er een alternatief medicijn.
- Vermijd pompelmoes en verwante citrus tijdens de behandeling met risicovolle medicijnen.
- Dit betekent geen pompelmoessap, geen verse pompelmoes, maar ook opletten met pomelo en bittere sinaasappel (Sevilla), want ook deze kunnen dezelfde stoffen bevatten.
- Zelfs enkele dagen na het eten/drinken van grapefruit kan het effect op de enzymen nog aanwezig zijn.
- Twijfel je? Vraag advies! Liever het zekere voor het onzekere: een kleine aanpassing kan veel narigheid voorkomen. Je diëtist, apotheker of arts kan je helpen om veilig van zowel je medicijnen als je fruit te genieten 😊.
